Moerwijk staat bekend als een wijk in Den Haag met veel armoede en geïsoleerde bewoners die de verbinding met de samenleving zijn kwijtgeraakt. Zij zijn moeilijk bereikbaar en de complexiteit van problemen is vaak groot. Deze geïsoleerde groep kwetsbare bewoners zijn het vertrouwen in de gemeentelijke- en (hulpverlenende) instanties kwijtgeraakt en vinden vaak geen aansluiting bij de aangeboden ondersteuning.
Het innovatieve welzijnsproject Handje Helpen (uitgevoerd door medewerkers van ‘Housing First’ en ‘PaswerkProjecten) wil met de presentiebenadering de verbinding maken met deze kwetsbare bewoners en zorgen dat zij de juiste ondersteuning ontvangen op het juiste moment. Het uiteindelijke doel is dat:
de zelfredzaamheid van de Moerwijkers wordt gestimuleerd,
de sociale cohesie wordt versterkt,
het imago van de wijk verbetert.
Vanuit de gemeente Den Haag was aan B&A gevraagd “mee te kijken” met de opstart en uitvoering van dit innovatieve welzijnsproject Handje Helpen. De volgende onderzoeksvraag stond daarbij centraal:
Wat zijn de effecten en de faal- en succesfactoren van de presentiebenadering en werkwijze zoals toegepast in het project Handje Helpen?
Het onderzoek betrof een ex-durante evaluatie: een onderzoek dat wordt uitgevoerd tijdens de looptijd (+/- 1 jaar) van het project Handje Helpen. De intentie van het project was 20 eenzame bewoners in Moerwijk uit hun isolement te halen. Uiteindelijk is contact geweest met 30 bewoners. Deze 30 bewoners maakten onderdeel uit van een casestudy. De onderzoeker van B&A ontving hiervoor iedere twee maanden ingevulde geanonimiseerde vragenlijsten. Hierdoor ontstond een logboek per deelnemende bewoner. Deze vragenlijsten richtten zich op:
de ontwikkeling van de bewoners (vertrouwen in de professional en ervaren winst op levensgebieden),
de werkwijze van de professional (ingezette interventies en waar die op gericht zijn en interactie met bewoner),
verbeterpunten (wat gaat goed en wat kan beter).
De vragenlijsten werden besproken in een intervisie met de professionals van Handje Helpen.
Door de coronacrisis waren de professionals van Handje Helpen genoodzaakt hun werkwijze aan te passen. Het was niet mogelijk om groepsactiviteiten te organiseren en veel (kwetsbare) bewoners waren angstig en durfden hun huis niet uit. Het was daarom ook lastig hen te activeren. Professionals bleven gedurende de coronamaatregelen zichtbaar door bij deelnemende bewoners proactief langs te gaan aan huis. Ze boden (praktische) hulp aan (zoals boodschappen), gevolgd door een kort praatje, of gingen met de bewoners wandelen. De professionals van Handje Helpen waren voor veel bewoners de enige personen met wie zij contact hadden.
Ondanks alle coronamaatregelen is dankzij deze outreachende inzet het vertrouwen in de professional toegenomen. Aandacht (aanwezig zijn zonder verwachtingen, wekelijks contact met deelnemers), laagdrempeligheid (benaderbaar zijn op locatie én telefonisch, aansluiten bij bewoners) en vrijblijvendheid (niks moet, alles mag) zijn binnen het leggen van contact en het opbouwen van vertrouwen erg belangrijk gebleken. Door de ingezette interventies is het welbevinden en de sociale integratie van deelnemende bewoners verbeterd. Deze levensgebieden fluctueren sterk in lijn met de aanscherpingen en versoepelingen van de coronamaatregelen. In april/mei en richting het najaar vindt een lichte daling plaats op het ‘welbevinden’ en ‘sociale integratie’. In de periode richting de zomer een stijging (zie ook plaatje factsheet).
Uit het onderzoek van B&A blijkt dat de presentiebenadering een methode van de lange adem is. Het vraagt geen vast werkproces. Het werken met doelen die iemand binnen een bepaald termijn moet halen, werkt niet voor dit type bewoner. Inzet op wekelijkse aandacht en het werken aan vertrouwen is cruciaal alvorens een mogelijk (hulpverleners)traject gestart kan worden.
Alle bevindingen tref je in onderstaande Factsheet:
Wil je meer weten over dit onderzoek? Neem dan gerust contact op met:
