Er ligt een nieuw regeerakkoord. Maar wat betekent dat voor het sociaal domein? In een drietal blogs delen adviseurs van B&A hun visie. Lees hier blog 1 van 3.
Er ligt een nieuw regeerakkoord. Maar wat betekent dat voor het sociaal domein? In een drietal blogs delen adviseurs van B&A hun visie. Lees hier blog 1 van 3.
Er ligt een nieuw regeerakkoord. Maar wat betekent dat voor het sociaal domein? En hoe kijken de adviseurs van B&A naar de plannen als het gaat om de meest kwetsbare wijken en buurten in het land. In dit artikel delen manager adviseurs Karin Moor, Marrit Van Der Borght en Esra van Koolwijk hun visie.
Bewoners in kwetsbare wijken en buurten leven gemiddeld vijftien jaar langer in slechte gezondheid en hun levensverwachting is zes jaar korter. Uit angst dat ze bij vervolgonderzoeken hun eigen risico moeten aanspreken, doen ze liever niet mee aan bevolkingsonderzoeken. Bewoners van kwetsbare wijken hebben twee keer zo vaak chronische ziekten, een ongezonde levensstijl en lijden aan armoedestress. Elk dubbeltje moet worden omgedraaid en onverwachte uitgaven leiden al snel tot grote schulden. Deze armoedestress heeft een negatief effect op hun zelfredzaamheid. Bewoners in deze wijken ervaren vaker problemen op hun werk en huiselijk geweld komt twee keer zo vaak voor. Kinderen die in armoede opgroeien staan sociaal, psychisch en cognitief op achterstand. De lage Cito-score en doorstroom naar een kaderberoepsgerichte leerweg voelen als een mislukking. Veel van deze kinderen groeien ‘streetwise’ op en door gezagsondermijning komen ze al jong in aanraking met politie en justitie. Wanneer er sprake is van een VOG-aantekening kunnen zij geen stageplek krijgen waardoor hun opleiding gevaar loopt. De verleiding is dan groot om in het criminele circuit terecht te komen. Professionals in deze buurten en wijken doen hun uiterste best om bewoners persoonsgericht te helpen maar kunnen de opeenstapeling van problemen alleen aanpakken door domeinoverstijgend te werken.
De noodklok werd al geluid
Medio juni 2021 luidden vijftien gemeenten in Den Haag de noodklok. Met het manifest ‘Kom op voor kwetsbare gebieden’ schetsten de burgermeesters een beeld van de situatie waar bewoners in risicowijken en -buurten te kampen hebben. Door de tweedeling in de samenleving neemt kansenongelijkheid alsmaar verder toe. Hierdoor staan kwetsbare bewoners steeds verder van de samenleving af. De gemeenten gaven aan dat naast individuele hulp ook een domeinoverstijgende samenwerking nodig is waarin alle betrokken professionals hun verantwoordelijkheden nemen. De gemeenten pleitten daarom in het manifest voor een wijkgericht en domeinoverstijgend sociaal offensief. ‘Alleen zo kunnen we voorkomen dat er een verloren generatie opgroeit, dat criminaliteit toeneemt en de tweedeling in onze samenleving groter wordt.’
Veelbelovende ambities
Ruim een half jaar later werd het regeerakkoord ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ gepresenteerd. We lezen daarin over ambities gericht op het vergroten van kansengelijkheid en het verbeteren van bestaanszekerheid. Het regeerakkoord heeft aandacht voor achterstand door discriminatie op de arbeidsmarkt, er zijn voornemens om armoede en schulden tegen te gaan, de gezondheidszorg te verbeteren en fors te investeren in criminaliteit en gezagsondermijnend gedrag door meer blauw op straat en extra jongerenwerk. De ambitie om het aantal kinderen dat in armoede opgroeit in vier jaar tijd te halveren heeft zelfs in de plannen een plek. Het klinkt veelbelovend. Wanneer we echter verder op de plannen inzoomen zien we dat het nieuwe kabinet weliswaar de klokken heeft horen luiden, maar de wijkaanpak als belangrijk instrument over het hoofd lijkt te hebben gezien.
Wijkaanpak als de ideale kapstok
Het woord ‘wijkaanpak’ komt in het regeerakkoord slechts één keer voor (namelijk bij de aanpak van criminaliteit en ondermijning) en de financiering ontbreekt. Hieruit blijkt dat het kabinet heeft gekozen voor een domeingerichte opgave in plaats van de gebiedsgerichte aanpak zoals de burgemeesters die de noodklok luidden hebben voorgesteld. Een gemiste kans volgens ons, want juist de wijkaanpak maakt dat je de opeenstapeling van uitdagingen in samenhang kunt aanpakken.
Verschillend perspectief tussen rijk en gemeenten
Dat het kabinet het advies van de vijftien burgemeesters om te kiezen voor een brede aanpak in risicobuurten en -wijken in de wind slaat, heeft vermoedelijk te maken met een verschil van perspectief. Het nieuwe kabinet ziet, net als de burgemeesters waarschijnlijk het moeras van uitdagingen in deze buurten wel, maar staat daar, anders dan de burgemeesters, niet middenin. Verschil van perspectief betekent, ook in dit geval, verschil in visie dus ook andere uitkomsten in beleid en passende maatregelen. De ambities van het kabinet zijn veelbelovend, maar een ontwikkelslag in de manier waarop je die ambities tot praktijk maakt, is broodnodig. De burgemeesters hebben de handschoen aangereikt, dan hoef je ‘m alleen nog maar op te pakken.
Meer weten over dit blog van B&A?
