B&A afdeling Advies rondt rekenkameronderzoek af naar effectiviteit armoedebeleid in de gemeente Wijchen
De gemeente Wijchen heeft een duidelijke ambitie: huishoudens in armoede ondersteunen met in het bijzonder kinderen. In ons onderzoek stond de vraag centraal of de gemeente er in slaagt om huishoudens in (dreigende) armoede te bereiken en of deze aanpak leidt tot duurzame verbetering van hun situatie. Om tot antwoorden te komen, spraken we met inwoners, consulenten, samenwerkingspartners, beleidsmedewerkers, wethouder én raadsleden. De verhalen die we hoorden, legden een belangrijk spanningsveld bloot: de geboden hulp is waardevol, maar onvoldoende toekomstgericht. Ondanks verschillende regelingen lukt het veel gezinnen niet om uit de armoede te komen.
Wat zeggen de inwoners zelf?
Inwoners waren nauw betrokken bij het onderzoek. In gesprekken met gezinnen vertelden ouders dat hun kinderen dankzij de ondersteuning weer kunnen meedoen met sport- en schoolactiviteiten. Dit vinden zij cruciaal voor hun welzijn en opgroeien. Echter, het vinden en aanvragen van hulp wordt als lastig en ingewikkeld ervaren. Het verzamelen van benodigde documenten, het gebrek aan kennis over mogelijkheid tot hulp, het werken met bonnetjes en het overaanbod aan regelingen zorgen voor drempels. Deze verhalen laten zien dat er behoefte is aan een menselijke maat. De gemeentelijke consulenten proberen maatwerk te leveren, maar geven zelf aan dat de ruimte hiervoor beperkt is. Partners in het veld pleiten daarom voor één herkenbaar loket in de wijk, waar mensen zonder drempels terechtkunnen en waar zij één aanspreekpunt hebben.
Stappen naar een effectievere ondersteuning
De gemeente bereikt een groot deel van de doelgroep, maar een aanzienlijke groep blijft buiten beeld. Er is onvoldoende informatie over wie géén gebruik maakt van regelingen en waarom. Daarnaast is de ondersteuning vaak tijdelijk van aard en lost dit structurele problemen niet altijd op. Tot slot mist de gemeenteraad de informatie om goed te kunnen sturen op effectiviteit. Wij deden daarom vier concrete aanbevelingen:
1. Vergroot het inzicht in wie er niet bereikt wordt, bijvoorbeeld via een lokale armoedescan.
2. Maak de ondersteuning toegankelijker, met ambtshalve verstrekking, één loket en eenvoudigere aanvraagprocedures.
3. Zorg voor een leer- en verbetercyclus, zodat beleid & uitvoering van elkaar leren en zich blijven ontwikkelen.
4. Werk aan structurele oplossingen, zoals maatwerk bij achterliggende problemen (bijvoorbeeld vervoer, zorgkosten of werk).
Meer aandacht voor de oorzaken
Het beleid van de gemeente richt zich nu vooral op het verlichten van de symptomen van armoede. Maar wil je armoede écht aanpakken, dan moet je ook de oorzaken durven te adresseren. Denk aan schulden, beperkte toegang tot werk, psychische problematiek of een gebrek aan perspectief. Dat vraagt om een benadering waarin consulenten meer ruimte krijgen om samen met inwoners naar duurzame oplossingen te zoeken en waarin regels geen obstakel zijn, maar middelen om mensen vooruit te helpen.
Wat zegt de gemeenteraad?
De raad van Wijchen erkent het belang van dit onderwerp. Tijdens de bespreking van het rekenkameronderzoek kwam duidelijk naar voren dat er behoefte is aan meer grip op de effectiviteit van het beleid. Raadsleden gaven aan dat zij scenario’s willen zien: wat werkt, wat kost het en wat levert het op? Ook werd duidelijk dat er brede steun is voor het idee van één laagdrempelig loket in de wijk, en voor betere informatie over het niet-bereik. De raad lijkt bereid om stappen te zetten, nu is het aan het college om met concrete voorstellen te komen.
Naar een duurzame aanpak van bestaansonzekerheid
Bestaansonzekerheid is geen onoplosbaar probleem, maar het vraagt om meer dan tijdelijke hulp. Het vraagt om achterliggende oorzaken aan te pakken, om samenwerking en om maatwerk. De gemeente Wijchen heeft daarin al belangrijke stappen gezet. Met dit onderzoek hopen wij bij te dragen aan de volgende stap: een aanpak die niet alleen ondersteunt, maar ook voorkomt dat gezinnen in structurele bestaansonzekerheid blijven hangen.
Lees hier het volledige onderzoeksrapport.
Zie ook: https://www.weekblad-wegwijs.nl/nieuws/nieuws/16499/hoe-kom-je-uit-armoede-dat-gaat-wijchen-de-mensen-zelf-vragen